tự học chữ Hán

絕句 (其二) 江碧鳥逾白，      江碧鸟逾白， 山青花欲燃。      山青花欲燃。 今春看又過，      今春看又过， 何日是歸年?       何日是归年？ 杜甫   - 絕句 tuyệt cú: thể thơ có từ thời Lục Triều, nhưng đến đời Đường mới thịnh hành. Tuyệt 絕 có nghĩa là dứt, hết. Tuyệt cú chỉ thể thơ mỗi bài chỉ có 4 câu là dứt. Nếu mỗi câu có 5 chữ thì gọi là ngũ ngôn tứ tuyệt, hay nói gọn là ngũ tuyệt 五絕. Thường gặp là  ngũ tuyệt, thất tuyệt; lục tuyệt ít gặp.  Thơ Tuyệt cú được phân làm hai loại là luật tuyệt và cổ tuyệt. Luật tuyệt thì tuân thủ các quy tắc của thơ Đường luật. Cổ tuyệt tức thể thơ cổ phong, nhưng chỉ có bốn câu. 絕句 tuyệt cú, còn gọi là 截句 tiệt cú, 斷句 đoạn cú, 絕詩 tuyệt thi, 短小精萃 đoản tiểu tinh túy, 四句一首 tứ cú nhất thủ. - 其二 kì nhị = bài hai. Đỗ Phủ có nhiều chùm thơ tuyệt cú. Có chùm hai bài, có chùm 3 bài, 4 bài, .. Đây là bài hai trong chùm hai bài ngũ ngôn tuyệt cú ông viết năm 764.  - 江碧 giang bích = màu xanh biếc của dòng sông, dòng sông xanh biếc.. 江 giang = sông, 碧 bích = xanh biếc. - 逾 du：更多 (càng thêm). - 花欲燃 hoa dục nhiên = =

  天涯 春日在天涯， 春日在天涯， 天涯日又斜。 天涯日又斜。 鶯啼如有淚， 莺啼如有泪， 為濕最高花。 为湿最高花。 李商隱  Chú . - 天涯 thiên nhai = chân trời. Hải giác thiên nhai = chân trời góc bể, chỉ nơi xa lắm lắm.  - 斜 tà = nghiêng. 斜 âm pinyin hiện đại là /xié/, âm cổ là /xiá/ (bắt vần với chữ nhai 涯 /yá/ ở câu trên) 日又斜 nhật hựu tà = mặt trời cũng đã xế bóng. - 鶯啼 oanh đề = oanh kêu.  - 為濕 vi thấp = làm ướt.  - 最高花 tối cao hoa = bông hoa trên cành cây cao nhất. Cũng là bông hoa nở cuối cùng trên cây. Tác giả: 李商隱  Lí Thương Ẩn (813 - 857), một trong những nhà thơ xuất sắc nhất thời Vãn Đường, cùng với Đỗ Mục được người đời tôn xưng là Tiểu Lí Đỗ (gọi "tiểu" để phân biệt với cặp Lí Đỗ nổi tiếng thời Thịnh Đường - Lí Bạch - Đỗ Phủ). Trong tuyển tập thơ nổi tiếng Đường thi tam bách thủ, Lí Thương Ẩn được chọn 20 bài, số lượng đứng hàng thứ tư. Âm Hán Việt :  Thiên nhai. Xuân nhật tại thiên nhai, thiên nhai nhật hựu tà. Oanh đề như hữu lệ, vi thấp tối cao hoa.  Lí Thương Ẩn Nghĩa : Chân trời.  Ngày xuân nơi chân trời, Nơi

盡信書不如無書。 尽信书不如无书。 Chú: 盡 tận (phó từ) = rất, quá sức.  盡信 tận tín = hoàn toàn tin, quá sức tin. 書 thư = sách; gọi tắt cuốn Thượng Thư, một trong ngũ kinh của Nho giáo. 不如無 bất như vô = không bằng không có Âm Hán Việt: Tận tín thư bất như vô thư. / jìn xìn shū bù rú wú shū / Nghĩa: Tin hoàn toàn vào sách thì chẳng thà không có sách còn hơn. Chữ lấy trong sách Mạnh tử (thiên Tận tâm, hạ). Nguyên văn 盡信[書]則不如無[書]. Nguyên văn không có chữ thư 書. Chữ thư 書 được hiểu ngầm theo ý đoạn văn. Và thật ra thư 書 ở đây không phải là danh từ chung, phiếm chỉ một quyển sách nào đó, mà là tên thường gọi của quyển Thượng Thư, một quyển sách lịch sử do Khổng tử san định, về sau được xếp vào hàng kinh điển, một trong ngũ kinh của Nho giáo. Mạnh tử dù rất tôn trọng Khổng tử, dành suốt đời mình để bảo vệ, xiển dương những tư tưởng của vị sư tổ, nhưng khi đọc sách gặp những điều bất hợp lí, ông vẫn mạnh mẽ cảnh báo: Hoàn toàn tin vào kinh Thư, chẳng thà không có kinh Thư còn hơn. Đối với kinh điển còn ph

  別老友 別離無遠近， 臨老禁愁難。 欲去更回首， 川原增暮寒。 從善王 Âm Hán Việt Biệt lão hữu Biệt li vô viễn cận, Lâm lão cấm sầu nan. Dục khứ cánh hồi đầu, Xuyên nguyên tăng mộ hàn. Tùng Thiện Vương Chú 臨老 lâm lão = đến tuổi già. 禁愁 cấm sầu = ngăn nỗi buồn. 更 cánh (phó từ) = lại nữa. 川原 xuyên nguyên = sông suối và cánh đồng. 暮寒 mộ hàn = cái lạnh lúc chiều tối. Tác giả Tùng Thiện Vương (1819 - 1870), tên thật Nguyễn Phúc Miên Thẩm, con thứ 10 của vua Minh Mạng, người sáng lập Mạc Vân thi xã ở đất Thần kinh. Dưới triều Nguyễn, các vị hoàng thân như ông không được phép thi cử, làm quan. Nhưng ông cũng được phong tước Tùng Thiện công. Con rể ông là Đoàn Trưng đã nổi lên chống triều đình (Giặc Chày vôi thời Tự Đức). Dù trước đó Đoàn Trưng đã lấy cớ vợ không nghe lời, bỏ vợ; nhưng sau vụ nổi loạn ông cũng phải nhận hình phạt cắt bổng lộc 8 năm. Ông lên chùa ở, gia đình ông phải trồng cây ăn quả mang chợ bán để mưu sinh. Ông mất lúc 51t. Tùng Thiện Vương là Bảo Đại truy phong cho ông sau này. Nghĩa : Chia tay bạn Chia ta